Problemy z przyswajaniem wiedzy
Dysleksja nabyta to utrata opanowanej już umiejętności czytania i pisania zwykle po uszkodzeniu mózgu wskutek choroby lub wypadku.
Określenie ,,dysleksja rozwojowa; jest używane jako nadrzędne wobec wybiórczych trudności w nauce czytania i pisania, czyli dysleksji, dysgrafii i dysortografii.
Wyróżnia się cztery typy dysleksji rozwojowej:
1.dysleksja typu wzrokowo-przestrzennego to wybiórcze zaburzenia rozwoju spostrzegania i pamięci wzrokowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej;
2.dysleksja typu słuchowo-językowego to zaburzenia pamięci i spostrzegawczości słuchowej, często powiązane z zaburzeniami funkcji językowych ( zaburzony odbiór dźwięków mowy, zapamiętywanie ich oraz operowanie nimi);
3.dysleksja integracyjna- to zaburzona koordynacja funkcji percepcyjno-motorycznych;
4.dysleksja typu mieszanego- to zaburzenia funkcji słuchowo- językowych, pamięci słuchowej, percepcji wzrokowej, pamięci wzrokowo-słuchowej i wyobraźni przestrzennej.
Specyficzne trudności w nauce czytania i pisania są konsekwencją zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych oraz ich integracji. To zaburzenia funkcji językowych, motoryki, pamięci, spostrzegania, uwagi.
Dysleksji rozwojowej nie można rozpoznać u dzieci z:
- inteligencją niższą niż przeciętna;
- niepełnosprawnością intelektualną;
- niedosłuchem i niedowidzeniem;
- chorobami neurologicznymi ( epilepsja, dziecięce porażenie mózgowe);
- po urazach głowy lub zapaleniu opon mózgowych;
- zaniedbanych środowiskowo.
Przyczyną trudności w uczeniu się może być także niska motywacja dzieci do nauki, co nie jest symptomem dysleksji.
10-15% uczniów ma trudności w uczeniu się a 3-4% wśród nich stanowią tacy, którzy mają duże nasilenie dysleksji- tzw. głęboką postać dysleksji. Profesor Marta Bogdanowicz wyraża się o niej w następujący sposób: ,,Można zaproponować tu podstawowe kryterium rozpoznania, takie jak: zatrzymanie się na poziomie czytania elementarnego( klasyki) i nieosiągnięcia poziomu czytania zaawansowanego lub opóźnienie o 3-4 lata w zakresie umiejętności czytania. Tak poważnym zaburzeniom czytania zwykle towarzyszą równie poważne zaburzenia opanowania poprawnej pisowni. Inną postać tych zaburzeń cechuje istotne opóźnienie w czytaniu przy bardzo nasilonych trudnościach w pisaniu zarówno w zakresie poprawności pisowni, jak i budowania wypowiedzi na piśmie, błędów stylistycznych i interpunkcyjnych”.
U dzieci w przedziale wiekowym 5-9 lat z objawami o charakterze dysleksji używa się terminu ryzyko dysleksji.
Co to jest dysleksja?
Dysleksja (w wąskim ujęciu) to specyficzne trudności w nauce czytania. Mogą wynikać one z zaburzenia analizatora wzrokowego, co się przejawia trudnościami w rozpoznawaniu liter albo z zaburzenia analizatora słuchowego- czego przejawem są trudności w wyodrębnianiu głosek w słowach. Zdarza się, że występują zaburzenia zarówno analizatora wzrokowego jak i słuchowego.
Proces nabywania przez dziecko umiejętności czytania jest niezwykle skomplikowany, dlatego też zanim stanie się ono automatyczne, uczeń musi przejść przez 2 etapy.
Pierwszy- to etap, który prowadzi do prawidłowego spostrzegania wzrokowego.
Jeśli dziecko rozpoznaje wyrazy bez trudu to czynność czytania jest automatyczna, jeśli zaś nie rozróżnia kształtu liter mówimy o deficycie w zakresie percepcji wzrokowej.
Drugi- to etap, który kończy się osiągnięciem prawidłowego poziomu fonologicznego- umiejętnością rozróżniania przez dziecko fonemów. Koniecznością staje się wzbogacanie zasobu słownictwa.
Najczęstszą przyczyną trudności w nauce czytania są trudności w zakresie umiejętności fonologicznych; problem ten nie dotyczy wszystkich dzieci mających problemy z czytaniem.
Charakterystycznymi objawami trudności w czytaniu są:
- niechęć do czytania;
- długo utrzymujące się literowanie, trudności z syntezą głosek;
- opuszczanie liter w wyrazach;
- gubienie się w tekście;
- czytanie wspak;
- wolne tempo czytania;
- zgadywanie wyrazów na podstawie pierwszej sylaby;
- trudności w rozumieniu czytanego tekstu;
- bardzo szybkie czytanie z duża ilością błędów.
Co to jest dysgrafia?
Dysgrafia to niski poziom graficzny pisma. Litery są brzydkie, maja różną wielkość, nie zawsze są połączone, są ,,rozchwiane”. Zeszyty są nieestetyczne- występują liczne skreślenia i zamazywanie wyrazów. Pismo u uczniów klas starszych często staje się niemożliwe do odczytania. Tempo pisania jest bardzo wolne.
Artykuł opracowano na podstawie literatury specjalistycznej i Internetu.